وی با تاکید بر این‌که بنیاد ملی نخبگان به یک‌تحول ساختاری، ماموریتی و عملیاتی نیاز دارد تا دوباره به مأموریت و رسالت اصلی خودش بازگردد، ادامه داد: بنیاد نخبگان در ابتدا قرار بود نهادی برخاسته از جامعه نخبگانی باشد که حرف‌ها، دغدغه ها و‌ راه‌کارهای نخبگانی را به گوش بدنه حکمرانی برساند، اصلاً به همین علت بود که رییس بنیاد ملی نخبگان، ابتدا معاون اول رییس جمهور و بعدا معاون علمی رییس‌جمهور تعیین شد، زیرا نیاز بود یک فرد از بدنه هیئت دولت، راهکارها و نظرات برآمده از جامعه نخبگانی را به حوزه حکمرانی و اجرا پیوند بدهد.

رئیس بنیاد ملی نخبگان بیان کرد: این تغییر نگاه باید در بنیاد دیده بشود. خوشبختانه مسوولان بنیاد کمر همت بسته اند و عزم خود را جزم کرده اند که این اتفاق بیافتد و روسای بنیادهای استانی باید در این عرصه جدی اقدام کنند و انتظار داریم این تحول رویکردی را در برنامه هایشان اعمال کنند.

وی با تاکید بر این‌که منابع بنیادهای استانی می‌بایست مصروف ایجاد جریان‌های بزرگ و محوری شود، عنوان کرد: بودجه بنیاد ملی نخبگان اگرچه نسبت به سال های گذشته بهبود یافته است،  اما این منابع همچنان برای حمایت‌های مستقیم مادی از نخبگان، محدود هستند و خرد کردن این منابع به اعداد اندک و تعداد زیاد، نمی‌تواند اثرگذار باشد. از سویی دیگر، تخصیص اعداد بسیار بزرگ در توان کشور نیست و بر همین اساس، منابع موجود می‌بایست هوشمندانه و هدفمند، صرف موضوعات جریان‌ساز شوند.

رییس بنیاد ملی نخبگان تاکید کرد: بودجه این بنیاد متناسب با صرف شدن برای اعطای مستقیم به یک سری افراد یا طرح‌های کوتاه‌زمان نیست و بخش قابل توجهی از آن باید برای جریان‌سازی و به عنوان اهرم اجرای یک سری برنامه‌های مهم اثرگذار و راهبردی صرف شود؛ برنامه‌هایی که زمینه ساز حمایت از چند نخبه یا اجرای چندین طرح مهم و حل کننده مسایل کشور باشد. این منابع، پرکننده شکاف ها است و باید با پای کار آوردن سایر دستگاه‌ها، امکان پیوند و همراه‌سازی و هماهنگ سازی را انجام دهد.

دهقانی با اشاره به این‌که عزم بنیادهای استانی باید ایجاد همگرایی و تعامل با بخش‌های مختلف استان‌ها، برای حمایت فعال و عملگرانه از جریان نخبگانی و پذیرش نظرات آنان در مهم‌ترین مسائل استان باشد، افزود: بنیاد استانی می‌بایست به جای خرد کردن منابع با اعداد ناچیز و توزیع بین افراد، بخش‌های اصلی و اثرگذار استانی را پای کار بیاورد و ‌در قالب طرح‌های مشارکتی اثر گذار با تجمیع این سرمایه ها ظرفیت نخبگانی را در مسیر حل مهم‌ترین مسائل استان به کار ببندد. بسیاری از طرح ها حمایت از جنس پشتیبانی توسعه طرح های راهبردی است.

رئیس بنیاد ملی نخبگان با تاکید بر ضرورت شکل گیری هیئت اندیشه ورز به عنوان یکی از اولویت‌های مهم در رویکرد جدید بنیاد گفت: یکی از اقداماتی که متناسب با رویکرد جدید بنیاد است، شکل‌گیری هیئت‌های اندیشه‌ورزی، برگزاری نشست های هم اندیشی، برنامه ریزی ها و ایجاد تعامل بین جامعه نخبگان هر استان است.‌ بنیاد نخبگان استانی می تواند با انگیزه بالا همه بخش های استانی را ترغیب و سر خط و در قالب یک کار قرارگاهی و جهادی، تمامی ظرفیت‌های نخبگانی، مادی و زیرساختی استان را در مسیر توسعه و پیشرفت، جهت ببخشد. وی با اشاره به نقش جهت‌دهی و مسیرسازی بنیادهای نخبگان استانی گفت: مهم‌ترین کار تعریف یک جهت و هدف مشخص از یک سو و تغییر جهت بردارهای کوچک به سوی این هدف طوری که جمع این بردارها یک کار بزرگ را شکل بدهد.

سیدسلمان سیدافقهی قائم مقام بنیاد ملی نخبگان در این مراسم با اشاره به اهمیت نقش نخبگان در حل مسائل کشور گفت: نمی‌توان بر نقش بی بدیل نخبگان چشم‌ پوشید چرا که اگر بخواهند می‌توانند عده‌ای را همراه خود کنند و جریان‌سازی داشته باشند. وی گفت: اگر می‌خواهیم کشورمان رشد کند، شاخص‌هایمان رشد داشته باشند و مشکلات حل شوند، ابتدا باید مشکل نخبگان را حل کنیم که ریشه حل مشکلات کشور است، مقام معظم رهبری نیز به این امر بسیار تاکید دارند و به آن اهمیت می‌دهند. افقهی ادامه داد: انقلاب فرهنگی هنوز پس از گذشت 45 سال آنطور که شایسته و بایسته بوده اتفاق نیفتاده و با وجود این که در حوزه‌های بین‌الملل، مقاومت، نظامی و ... توفیقات بی شماری را کسب کرده‌ایم، اما هنوز در مباحث فرهنگی با اشکالاتی مواجه‎ایم. قائم مقام بنیاد ملی نخبگان با تاکید بر اهمیت تمرکز بر تربیت طیف نخبگان انقلابی مومن و جهادگر، تحقق کامل این امر را موضوعی خطیر توصیف کرد که بر عهده تمامی نهادها و دستگاههای کشور است.

سید افقهی گفت: بنیاد راهبردهای ملی و کلان دارد و سندی در اختیار دارد که اگر مطالعه کنید می‌بینید که در فصل چهار آن درباره اقدامات و چارچوب های نهادی صحبت می‌کند، سند، بنیاد ملی نخبگان را نهادی تنظیم‌گر، نظارت‌کننده، ارزیابی کننده و پیگیری کننده معرفی می‌کند. سیدافقهی افزود: تا به حال تنها بخش محدودی از فعالیت هایی که در بنیاد اجرایی می شد ناظر بر تنظیم‌گری بود و بخش زیادی از آن به تصدی‌گری و ارائه تسهیلات معطوف شده بود که همین امر موجب شد بنیاد تبدیل به نهادی صنفی شود که رسیدگی به امور صنف نخبگان را در دست داشت و این در حالی است که مسائل اصلی نخبگان در بنیاد نیست بلکه در وزارتخانه‌ها، دستگاه‌ها، شرکت‌های خصوصی، دولتی، دانش بنیان و بازار کار است. 

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان ادامه داد: این که ما از کار سخت فرار کنیم و به سمت کار آسان برویم مشکل را حل نمی کند. ما باید به ریل تنظیم‌گری برگردیم، بنیاد وظیفه دارد طبق سند راهبردی کشور در امور نخبگان بر تقسیم کار ملی در حوزه نخبگان نظارت کند، در همین راستا دستگاه ها باید برش نخبگانی خود را تنظیم و ارائه دهند و بنیاد پس از بررسی و تصحیح و تجمیع ابلاغ کرده و برحسن اجرای آن نظارت کند. یکسری امکانات هم برای طیف خاصی در نظر گرفته می شود شاید لازم باشد که روی آن کار کنیم تا مشخص شود چه میزان می‌توانیم از این امکانات را فراهم کنیم تا در اختیار نخبگان قرار گیرد.

افقهی ادامه داد: به گفته مقام معظم رهبری نخبه به دو چیز نیاز دارد اول اشتغال و دوم امکان تحقیقات مداوم. در ادامه نیز می‌گویند خیلی اوقات نیز پرداخت مستقیم پول به نخبه خوب نیست و ضرر دارد. ایشان امسال و سال گذشته نیز همین تذکر را دادند. ما باید با دستگاه‌های مختلف وارد مذاکره شویم تا نخبگان را به کار بگیرند و امکان اشتغال از طریق استخدام شرکتی یا قراردادی فراهم شود.

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان اظهار کرد: آیین نامه بنیاد باید اصلاح شود چرا که نخبه واقعی در یک فرآیند تربیت می شود و از دل مسیر تعریف شده بیرون می آید. نخبه فقط نباید درس خواندن را بلد باشد بلکه باید کنش اجتماعی و فهم سیاسی نیز داشته باشد. باید از رویدادهای اطراف خود باخبر باشد و این‌ها نیازمند توانمندسازی است.

سیدافقهی همچنین تاکید کرد: در بنیادهای نخبگان استانی وظیفه داریم فرایندی را شکل دهیم تا مسیر نخبگی نهادینه شود، مسیری که از آموزش ابتدایی آغاز می‌شود. این فرآیند چند وجه علمی، علمی-تخصصی و اجتماعی دارد. متاسفانه با توجه به نظام آموزشی موجود دانش آموزان ما آنطور که باید تربیت نمی‌شوند. بنابراین برای این حل این موضوع باید وارد عمل شویم و در جایگاه تنظیم گری کار را با حمایت از نهادهای اجرایی پیش ببریم.

وی در ادامه با اشاره به اهمیت بهره‌مندی از مدل کانون های مردمی در شناسایی استعدادهای برتر در لایه دانش آموزی، توزیع متناسب جغرافیایی و برنامه ریزی گسترده در این حوزه را مهم دانست و افزود: هم اکنون 500 مجموعه نخبه پرور در 15 استان کشور شناسایی شده و براساس تخمین ها تا پایان سال این تعداد به 1000 مجموعه افزایش خواهد یافت که برنامه ریزی عملیاتی مدون و دستورالعمل های لازم برای هدایت و حمایت از این مجموعه ها در اختیار بنیادهای نخبگان استانی قرار خواهد گرفت که آموزش نخبه پروی، نظارت بر عملکرد و حمایت و دریافت منظم گزارش عملکرد از این کانون ها از مهمترین وظایف ما در این حوزه خواهد بود.

افقهی ادامه داد: در لایه دانشجویی نیز محور اساتید و حمایت بنیاد از اساتید با شاخص‌های راهبری و شاگردپروری خواهد بود که شامل ویژگی های علمی اخلاقی، فرهنگی و اجتماعی است.

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان با اشاره به روابط میان استاد و دانشجو در دانشگاه ها بیان کرد: وقتی نخبه توسط استاد جذب می شود، اخلاق، رفتار، کنش و دلسوزی و محبتی که از سوی استاد شکل می گیرد، در او موثر است. از قدیم گفته اند که زمزمه محبت کار معلم است. اساتید در حوزه علمیه قدیم الگوی تام و کمال شاگردانشان بوده اند؛ به این معنا که از استادانشان به بزرگی یاد می کردند. لازم است که بنیادهای نخبگانی استانی تاریخ کشور در 100 سال اخیر و جریان نخبگی این 100 را بررسی کرده و به چگونگی آن برسند؛ اینکه به چه مسیری رفته است و نوسانات آن در این مدت چه بوده است. به طور مثال میرزاملکم خان، تقی زاده و ... شخصیت های نخبه و موثری بودند که نخبگی آن ها جهت دار بوده و جریان هایی را در کشور به وجود آوردند.

افقهی گفت: باید به ریشه ها برگردیم تا آن را اصلاح کنیم چراکه آن ریشه ها فرهنگ حاکم بر نظام آموزشی کشور است؛ بنابراین وقتی از مسیر نخبگی صحبت می کنیم؛ منظور ما همین است. ما صرفا به دنبال اجرای طرح نیستیم، بلکه هدف ما آسیب شناسی است؛ اینکه گره سال هایی که در دانشگاه ها سپری می کنیم را پیدا کنیم.

وی افزود: یکی از گره هایی که در دانشگاه های ما وجود دارد، همین مسیر نخبگی است که باید شکل بگیرد، این جریان قرار است در دانشگاه ها اجرایی شود و کمک رسان های ما نیز اساتید هستند که تعدادی از آن ها نیز شناسایی شده اند البته باید کمک کنیم تا دیگر اساتید کمک رسان و موثر در این جریان نیز شناسایی شوند. پرچمدار ما در استان ها نیز شما هستید و از شما انتظار داریم که در پیشبرد این جریان همراهی کنید. پس از گذشت دو الی سه ماه از ابلاغ این طرح به استان ها، روند بازدید از استان ها را آغاز خواهیم کرد و عملکردها را ارزیابی می کنیم؛ اینکه میزان اجرای این آئین نامه ها به چه صورتی است. کمبودها و موانع را به ما اعلام کنید تا حمایت های لازمه صورت بگیرد. این بخش نخست کار ما است و بخش دوم فعالیت ها، تقسیم کار ملی است.

وی گفت: پس از همایشی که با رئیس جمهور داشتیم پیرو صحبت های ایشان و حضرت آقا که فردای آن روز فرمودند که «در این دولت فرصت مناسب است چراکه هم مدیران جوان هستند، هم مسئولان پای کار هستند». حجت بر ما تمام است و اگر کاری انجام نشود باید پاسخگو باشیم. درحال حاضر که هم توان و اراده است در دفتر ریاست جمهوری جلسات متعددی را برگزار کردیم تا نخبگان را پای مسائل کشور بیاوریم تا برای کشور کار کنند. دولتمردان حاضر در جلسه پروژه های ویژه ای را معرفی کردند که می توان به نخبگان ارائه کرد. 

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان در ادامه توضیح داد: برای ما یک فایل اکسل ارسال شده است که 137 کلان مسئله کشوری در آن مطرح شده است که پرونده ویژه دارد و از آن دست مسائلی است که اگر حل شود یک جهشی در کشور ایجاد خواهد کرد و درحال حاضر می خواهیم برای این مسائل ساز و کار ایجاد کنیم. تصمیم داریم نخبگان را در یک جریانی قرار دهیم تا در چهار حوزه تحصیلی، پژوهشی، مهارت فردی و حرفه ای و فرهنگی و اجتماعی تربیت شوند برای همه این مسائل هم مصادیقی داریم اما از شما می خواهیم که این مسیر را برای ما طراحی کنید یعنی هر استان متناسب با نیاز و اقتضائاتش مثل بوم، کسب و کار و ... . معتقدیم کار بنیادهای استانی این است که متناسب با هر رشته در استان های خودشان این مسیر نخبگی را طراحی کنند و پس از جمع بندی های لازم کار را اجرایی کنند.  

به گفته افقهی، بنیاد می گوید استادی که می خواهد در فضای نخبگانی وارد شود، باید نقشه راهی داشته باشد که خودش آن را پیشنهاد بدهد که می خواهد در چند سال آینده بر چه حوزه ای کار کند، حوزه ای که متناسب با نیاز کشور است. پس از تعیین حوزه اعتبار لازمه اختصاص پیدا می کند و اساتید می توانند با کمک بنیاد طرح ارتقاء خود را پیش ببرند تا نیاز کشور حل شود؛ البته قابل ذکر است دانشجویانی که به این اساتید هم داده می شود در ذیل فعالیت در همین رشته و مسئله خواهد بود که در مسیر نخبگی با حمایت و هدایت حرکت می کنند. در نهایت پس از این چهارسال شاهد خواهیم بود که در حوزه مشخصی از حل مسائل کشور توانستیم مشکلی را حل کنیم.

وی همچنین با اشاره به بیان حضرت آقا که فرمودند: «اگر مقاله ای می خواهید ارائه کنید، متناسب با نیاز کشور باشد.»، بیان کرد: جامعه علمی نخبگان کشور امروز به یک خیز و یک حرکت جدید احتیاج دارند؛ جدید به معنای سبک جدیدی است که تاکنون به این شکل اجرا نشده است. ایشان در ادامه می فرمایند که «همه باید تلاش کنیم تا یک حرکت علمی جدید یعنی یک حرکت مبتکرانه، راه های میانبر، جهش جدید، خیزش جدید اتفاق بیفتد». می توانیم پروژه های جدیدی را برای خیز جدید راه اندازی کنیم که به آن پروژه های آینده ساز می گویند. این پروژه ها چهار شاخصه دارند؛ سیستمی بودن، سطح بالای دانش و فناوری، رفع نیاز مهم کشور، امید آفرین و الگوساز. اگر در این چارچوب پروژه ای می توانید ارائه کنید در بنیاد حمایت خواهد شد. پروژه هایی که یک دانشگاه نه بلکه یک شهر را می تواند در حل خود درگیر کند.

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان در پایان گفت: ما به غیر طرح های آینده ساز، هیئت های اندیشه ورزی هم خواهیم داشت که البته از قبل نیز در بنیاد شکل گرفته بود اما درحال حاضر قرار است براساس یک کلان مسئله در استان زیر نظر استاندار شکل بگیرد. امسال هم پیش بینی کردیم که دی ماه همایش سراسری در تهران با حضور وزیر کشور و جامعه نخبگانی و استانداران تحت عنوان پروژه گفت و گو ملی نخبگان برگزار شود تا استانداران نسبت به کلان مسئله های طرح شده احساس مسئولیت کنند و هر چند ماه گزارش عملکرد خود را ارائه کنند. این کمک به جامعه نخبگانی استان ها است و در تلاش هستیم تا موضع شما را در استان تقویت کنیم و شروع این کار همزمان با این همایش در اواخر دی ماه است. وی ادامه داد: از دیگر فعالیت های بنیاد می توان به کمک به کانون های نخبه پرور مردمی، کمک به تشکل ها، هسته ها و شناسایی اساتید جوان مومن انقلابی و طرح تقسیم کار ملی اشاره کرد که ناظر به حرکت شما نخبگان در درون دستگاه های بخش استانی است. کار دیگر نیز بحث رصدخانه است. درحال احیا یک رصدخانه هستیم که توزیع شدگی آن در کشور کلیدی است و شما باید در رصد فعالیت های نخبگانی ما را همراهی کنید تا بانک اطلاعاتی شکل بگیرد تا داده های مهاجرت اشتغال تحصیل معیشت نخبگان را پیدا کنیم و از روند فعالیت تحصیلی، معیشتی، علل مهاجرت نخبگان و ... و کوتاهی دستگاه ها را جویا شویم.







بر آنیم تا سند راهبردی بنیاد به صورت حداکثری پیاده شود/ پیوستگی در هدایت و تربیت

در ادامه این مراسم، رسول محمدقلی معاون مستعدان و آینده‌سازان بنیاد ملی نخبگان گفت: بر آنیم تا سند راهبردی بنیاد به صورت حداکثری پیاده شود. ما تمام بندها را مطالعه و بررسی کردیم که به کدام بند کمتر توجه شده تا بتوانیم تمرکزمان را در آن نقاط بیشتر کنیم.

وی ادامه داد: اولین موضوع بحث شناسایی فعال است، تصمیمی اتخاذ شده که سیاست شناسایی از حالت منفعل به سمت فعال برود و دومین مورد مربی محوری و توجه به عنصر مربی، معلم و استاد است.

محمدقلی گفت: مردمی سپاری، هدایت و تربیت استعدادها موضوع مهم دیگری است که در آن سیاست کلان مردمی سپاری و مربی محوری با هم تلفیق می‌شوند.

معاون مستعدان و آینده‌سازان بنیاد ملی نخبگان، پیوستگی در هدایت و تربیت را از دیگر سیاست‌ها برشمرد و گفت: باید زیر ساخت های مناسب برای حمایت و پشتیبانی فراهم شود و همچنین تنوع بخشیدن به مخاطبان در دستور کار قرار گیرد. عمده توان ما باید برای مستعدان علمی باشد اما  باید از مستعدان حوزه های دیگر مانند هنری، ادبی و‌... نیز حمایت فعال صورت بگیرد. معاون مستعدان بنیاد ملی نخبگان ادامه داد: راهکار تنوع بخشی باید به‌گونه ای باشد که مخاطب با شیوه‌ای مناسب شناسایی و متناسب با مقتضیات نخبگی‌اش در مسیر درست از تسهیلات مناسب بهره‌مند شود.

شایان ذکر است، سی‌وهفتمین نشست روسای بنیادهای نخبگان استانی با حضور سیدسلمان سیدافقهی قائم مقام، رسول محمدقلی معاون مستعدان و آینده‌سازان، یاسین کیخا معاون سرآمدان، فرشاد سلیمانی معاون توسعه بنیاد ملی نخبگان، حجت‌الاسلام سعید کرمی مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در بنیاد ملی نخبگان و روسای بنیادهای نخبگان استانی در حال برگزاری است. تبیین طرح مسیر نخبگی، تشریح برنامه‌های معاونت مستعدان و آینده‌ساران و معاونت سرآمدان و نخبگان بنیاد ملی نخبگان از مهمترین برنامه‌های نخستین روز نشست روسای بنیادهای نخبگان استانی است.همچنین در دومین روز برگزاری این نشست دو روزه، جلسه تشریح برنامه‌های معاونت توسعه و مدیریت منابع بنیاد ملی نخبگان و پنل‌های تخصصی با حضور مسئولان بنیاد ملی نخبگان و کارشناسان بنیادهای نخبگان استانی برگزار خواهد شد.